Σε αποκλειστική του συνέντευξη στο lawandorder.gr, o κ. Χαρδαλιάς αποκαλύπτει τα προβλήματα που αντιμετώπισε, όπως η μη λειτουργία της ΓΓΠΠ σε 24ωρη βάση, το σχέδιο δράσης του, αλλά και πότε θα λειτουργήσει το «112»... Μιλά για τα λάθη στο Μάτι, ενώ ζητεί ενίσχυση του προσωπικού.
Εν μέσω αντιπυρικής περιόδου ανέλαβε καθήκοντα ο νέος γενικός γραμματέας Νίκος Χαρδαλιάς. Κλήθηκε να κολυμπήσει στα βαθιά και μάλλον τα κατάφερε καλά, καθώς, όσο κι αν ακουστεί τετριμμένο, είναι το ουσιαστικό: δεν είχαμε θύματα. Ναι κάηκαν εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα πρασίνου και φέτος, αλλά η ανθρώπινη ζωή είναι πάνω απ’ όλα.
Σε συνέντευξή του στο lawandorder.gr, o γενικός γραμματέας εξηγεί ότι όταν ανέλαβε, εν μέσω αντιπυρικής περιόδου, δεν ήταν όλα… ρόδινα, ούτε υπήρχε χρόνος για… διορθώσεις. Έπρεπε να πέσει με τα μούτρα στη… μάχη της πυρόσβεσης. Βρέθηκε με αξιόμαχο προσωπικό μεν, αλλά με «σημαντικές διοικητικές στρεβλώσεις, όπως η μη λειτουργία της ΓΓΠΠ σε 24ωρη βάση. Σημαντικό επίσης, πρόβλημα και η μη ύπαρξη αντιπυρικών ζωνών, όπως και η έλλειψη προσωπικού, αφού όπως είπε «στις μεγάλες φωτιές πυροσβέστες είχαν να κοιμηθούν μέρες».
Αιτιολογεί την φυσική του παρουσία στις φωτιές, μιλά για τα λάθη στο Μάτι, και υπόσχεται ότι θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να μην ξαναθρηνήσουμε θύματα.
Κ. Χαρδαλιά, με το «καλημέρα σας» κληθήκατε να αντιμετωπίσετε τη μεγάλη πυρκαγιά στην Ζάκυνθο. Είστε ικανοποιημένος από τον τρόπο δράσης;
Κοιτάξτε να δείτε, δεν θα ακούσετε από μένα ποτέ μεγάλα λόγια. Στο επίκεντρο της φιλοσοφίας της Πολιτικής Γραμματείας, είναι πως εχθρός του καλού είναι το καλύτερο. Στην Ζάκυνθο είχαμε μία πολύ δύσκολη πυρκαγιά, ενώ αντιμετωπίσαμε πολλαπλά προβλήματα, κυρίως με τα πτητικά μέσα αρχικά, λόγω των ισχυρών ανέμων. Αυτό οδήγησε σε μία επέκταση της πυρκαγιάς που απαιτούσε αναθεώρηση της στρατηγικής, ώστε να αντιμετωπιστεί η φωτιά. Στην Ζάκυνθο – και δεν είναι μόνο εκεί – δεν υπάρχουν αντιπυρικές ζώνες. Αυτό συνδέεται ευρύτερα με αυτά που πρέπει να κάνουμε μόλις λήξει η αντιπυρική περίοδος. Έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε. Το θετικό είναι πως δεν είχαμε απώλειες ζωής που ιεραρχικά αποτελεί πάντα το ύψιστο καθήκον μας. Το αρνητικό είναι πως χάσαμε χιλιάδες στρέμματα πρασίνου. Έχουμε δουλειά μπροστά μας.
Πάντως, ουσιαστικά πριν καν αναλάβετε τη θέση του ΓΓ Πολιτικής Προστασίας ξεκίνησαν τα μέτωπα της φωτιάς. Ποιες είναι οι βασικές δυσκολίες που αντιμετωπίσατε μέσα στην Υπηρεσία όταν αναλάβατε; Τι βρήκατε στη ΓΓΠΠ;
Είναι γεγονός ότι ανέλαβα καθήκοντα σε μία περίοδο που δεν υπήρχε η πολυτέλεια του χρόνου, καθώς βρισκόμασταν ήδη εν μέσω αντιπυρικής περιόδου, τα μέτωπα ήταν πολλά και οι απαιτήσεις άμεσες και πολύ υψηλές. Να πω ότι δεν ήταν μόνο η Εύβοια, ο Υμηττός, η Ζάκυνθος, αλλά πάνω από 2.500 πυρκαγιές σε όλη την χώρα στις οποίες έπρεπε να δράσουμε άμεσα και ήταν ανάλογα επικίνδυνες. Συνεπώς, σε αυτό που με ρωτάτε, η δυσκολία που αντιμετωπίσαμε ήταν πως έπρεπε άμεσα να υπάρξει συντονισμός και να περάσει, στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, η καινούργια φιλοσοφία αντιμετώπισης των ακραίων φαινομένων.
Όσον αφορά στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, θα σας πω ότι το πρώτο που βρήκαμε στην Γενική Γραμματεία είναι ένα αξιόμαχο προσωπικό, με αίσθημα καθήκοντος και υψηλή κατάρτιση. Βρήκαμε όμως και πολλές διοικητικές στρεβλώσεις, όπως για παράδειγμα η μη 24ωρη λειτουργία της Πολιτικής Προστασίας που είναι εκτός κάθε λογικής. Δεν μιλάμε άλλωστε για μία κοινή δημόσια υπηρεσία, αλλά για μία Γραμματεία, που έχει την ευθύνη έναντι των πολιτών 24 ώρες το 24ωρο. Και αυτό ήταν από τις πρώτες αλλαγές που υλοποιήσαμε άμεσα.
Ποιες είναι αλλαγές που σκέφτεστε για την καλύτερη λειτουργία της ΓΓΠΠ;
Αυτή την περίοδο βρισκόμαστε στην τελική φάση της εκπόνησης ενός ευρύτερου σχεδίου που έχει ως πρώτη προτεραιότητα την πρόληψη. Εκεί πέφτει το κέντρο βάρους ολόκληρης της νέας δομής που θα δείτε το αμέσως επόμενο διάστημα και θα στηρίζεται σε μία «κάθετη δομή», όπως έχω πει και άλλες φορές, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Με πιο απλά λόγια μία οργάνωση σε πυραμίδα, όπου θα λειτουργεί «από κάτω προς τα πάνω» ώστε να υπάρχει ακριβής εικόνα και σχέδιο δράσης σε όλη την Ελλάδα, με 13 επιμέρους Περιφερειακούς Συντονιστές. Αυτά και αρκετά ακόμα που είναι υπό εξέταση, θα τα δείτε στο νέο νομοσχέδιο της κυβέρνησης για την πολιτική προστασία που θα μπει σε δημόσια διαβούλευση το επόμενο διάστημα και ο στόχος είναι να έχει ψηφιστεί μέχρι το τέλος του έτους.
Αν σας ζητούσα να μας πείτε τις βασικές διαφορές μεταξύ κυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας και κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ στον τομέα ευθύνης σας ποιες θα ήταν;
Δεν θέλω να μπω σε αυτή την διαδικασία και θα σας πω για ποιο λόγο. Η Πολιτική Προστασία είναι μία κατ’ εξοχήν Γραμματεία που έχει επίκεντρο τον άνθρωπο και όχι τα κόμματα. Η δική μου δουλειά είναι να λειτουργώ υπέρ του συνόλου, χωρίς να μπαίνω σε πολιτικές, πόσο μάλλον σε μικροπολιτικές διαφορές. Προσωπικά ο στόχος μου είναι να συνεργαστώ και να συνεννοηθώ με όλους, με έναν και μοναδικό στόχο: την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών και την προστασία του μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος της πατρίδας μας.
Είπατε ότι το προσωπικό της ΓΓΠΠ είναι αξιόμαχο: Χρειάζεται ενίσχυση; Τι χρειάζεται για να είναι πιο αποδοτικό – αποτελεσματικό σε φυσικές καταστροφές;
Το γεγονός ότι είναι αξιόμαχο και πλήρως καταρτισμένο δεν σημαίνει πως η ενίσχυση δεν είναι μέσα στους στόχους. Σας θυμίζω πως στην μεγάλη φωτιά της Εύβοιας υπήρχαν πυροσβέστες που είχαν να κοιμηθούν μέρες. Όσον αφορά στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης σας θα απαντήσω με μία Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, που αναφέρει ότι η δαπάνη ενός ευρώ σε δράσεις πρόληψης συνιστά εξοικονόμηση 7 έως 11 ευρώ σε δράσεις αποκατάστασης. Εκεί, όπως προανέφερα, πέφτει για εμάς όλο το κέντρο βάρους. Και πάνω σε αυτό θα δουλέψουμε το επόμενο διάστημα.
Μιλήσατε για αλλαγή της κουλτούρας αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών. Τι σημαίνει αυτό; Η κουλτούρα ευθύνεται για τις ζημιές ή τις απώλειες ζωών;
Η κουλτούρα δεν ευθύνεται για τις ζημιές. Είναι απλουστευτικό και ιδιαίτερα ανεύθυνο να έλεγα κάτι τέτοιο. Η κουλτούρα όμως ευθύνεται για τις δομές που φτιάχνουμε για να μην φτάσουμε στην μεγάλη κρίση και αν ο μη γένοιτο φτάσουμε να την αντιμετωπίσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Επιμένω ότι η αλλαγή νοοτροπίας είναι ο μεγάλος στόχος, το καθημερινό μας στοίχημα.
Μπορείτε να εξηγήσετε με απλά λόγια στους πολίτες πώς θα βοηθήσει το «112», όταν τεθεί ολοκληρωτικά το σύστημα σε λειτουργία; Π.χ. Θα μπορεί κάποιος να καλεί και να έχει άμεση βοήθεια;
Καταρχήν να ξεκαθαρίσουμε κάτι, γιατί έχει γίνει πολύς λόγος για το θέμα. Το «112» αφορά ακραίες καταστάσεις και σε πολύ συγκεκριμένες περιοχές. Δεν θα στέλνεται άσκοπα, γιατί διαφορετικά μπορεί αν έχει τα αντίθετα αποτελέσματα: δηλαδή την πρόκληση πανικού. Αν για οποιοδήποτε λόγο φτάσουμε σε οριακές καταστάσεις, τότε ενεργοποιείται το «112». Τώρα, όσον αφορά στον χρόνο, το πλήρες 112 και όχι η «ενδιάμεση λύση» θα είναι έτοιμο αρχές του επόμενου έτους. Πρόκειται για ένα υπερσύχρονο σύστημα που θα ειδοποιεί με μήνυμα τους κατοίκους σε πολύ συγκεκριμένες περιοχές όταν υπάρχει κίνδυνος. Το «112», το τονίζω και θα το πούμε πολλές φορές ακόμα, δεν αποτελεί πανάκεια, αλλά έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα ώστε οι πολίτες μίας περιοχής να ξέρουν ότι υπάρχει κίνδυνος. Τα επόμενα βήματα εξακολουθούν να γίνονται βάσει πρωτοκόλλου και οι πολίτες θα πρέπει να είναι πάντα σε συνεννόηση με τις αρχές.
Η φυσική παρουσία σας στον τόπο των καταστροφών βοηθάει στον καλύτερο συντονισμό; Δεν θα μπορούσε να γίνεται αυτό από το συντονιστικό κέντρο; Ποιο στόχο έχει; Δεν είναι προβληματικό να απαιτείται η παρουσία της ηγεσίας στο πεδίο, προκειμένου να υπάρχει αποτέλεσμα;
Σε καμία περίπτωση. Αυτό έλειπε ο επικεφαλής να κάθεται σε ένα γραφείο την ώρα που όλος ο κρατικός μηχανισμός δίνει την μάχη. Και πρέπει να σας πω και κάτι ακόμα: σε κρίσιμες στιγμές δεν πρέπει να επικρατήσει σε καμία περίπτωση αναρχία. Πρέπει να υπάρχει πλήρης πειθαρχία, ώστε να λαμβάνονται οι σωστές αποφάσεις από τους αρμοδίους. Από αυτή την διαδικασία ο Γενικός Γραμματέας όχι μόνο δεν πρέπει να λείπει αλλά επιβάλλεται να είναι παρών στην πρώτη γραμμή.
Αναλάβατε σχεδόν ένα χρόνο από την τραγωδία στο Μάτι. Πλέον, εκ των έσω, μπορείτε να απαντήσετε τι έγινε και είχαμε τόσους νεκρούς; Έχετε εντοπίσει παραλείψεις; Θα είχατε κάνει κάτι διαφορετικά;
Η δικαστική έρευνα για το Μάτι είναι σε εξέλιξη και δεν θα ήθελα να μιλήσω για το θέμα. Το αν υπήρχαν παραλείψεις είναι αυτονόητο. Είχαμε εκατόμβη –κυριολεκτικά- νεκρών. Είναι δυνατόν να πούμε ότι δεν έγιναν λάθη; Αλλά αυτή την στιγμή ως εδώ. Δεν θέλω να μιλήσω για το θέμα γιατί όπως σας είπα είναι σε εξέλιξη η έρευνα.
Μπορεί κάποιος να εγγυηθεί ότι δεν θα ζήσουμε ανάλογες τραγωδίες και στο μέλλον;
Για αυτό δουλεύουμε και θα δουλέψουμε ακόμα πιο εντατικά. Για να μην ζήσουμε ποτέ ξανά τέτοια τραγωδία. Και όχι μόνο, αλλά και για να προστατεύσουμε τις περιουσίες και τον δασικό πλούτο της χώρας. Αυτή δεν είναι απλά η δουλειά μας. Είναι το καθήκον μας, η ευθύνη μας, το καθημερινό στοίχημα ζωής μας.
Μαργαρίτα Αργυροπούλου
