Αλλάζει ο χάρτης των δασικών υπηρεσιών της χώρας, στο πλαίσιο των αναδιαρθρώσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη στον δημόσιο τομέα, με μείωση δομών και κινητικότητα προσωπικού. Ως στόχος της κυβέρνησης προβάλλεται η αναδιαμόρφωση του μηχανισμού για την εφαρμογή δασικής πολιτικής της χώρας που να συνδυάζει την προστασία των δασών με τη διαχείρισή τους ως μοχλού οικονομικής ανάπτυξης. «Το Βήμα» παρουσιάζει το πόρισμα Ομάδας Εργασίας για την Αξιολόγηση των Δομών και την Αναδιάρθρωση των Δασικών Υπηρεσιών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της χώρας, το οποίο δόθηκε προ ολίγων ημερών στην πολιτική ηγεσία των υπουργείων Περιβάλλοντος, Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Εσωτερικών.
Κατανομή και αξιολόγηση
Στο πόρισμα προτείνεται η κατάργηση ως αυτόνομων μονάδων των 1.109 δασοφυλακείων όπου σήμερα υπηρετούν 1.779 δασοφύλακες και η υπαγωγή τους στα δασονομεία, τα οποία από 289 συρρικνώνονται σε 150. Στην αναδιοργάνωση περιλαμβάνεται και η κατάργηση των επτά Διευθύνσεων Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών, οι υπάλληλοι των οποίων μεταφέρονται μαζί με τις οργανικές θέσεις τους στη Γενική Διεύθυνση Δασών και Αγροτικών Υποθέσεων. Παράλληλα από τα 749 λειτουργούντα γραφεία και τμήματα των δασικών υπηρεσιών προτείνεται να παραμείνουν μόνο 429.
Η επιτροπή εντόπισε κατά την αξιολόγηση των δομών, με βάση μετρήσιμα στοιχεία που χρησιμοποίησε και με δείκτες, ότι υπάρχει έλλειψη επιστημονικού προσωπικού, αλλά και ανορθολογική κατανομή των υπαλλήλων και των οργανικών θέσεων. Επίσης διαπίστωσε ότι τα έσοδα από την πώληση των δασικών προϊόντων αλλά και από την έκδοση αδειών θήρας έχουν σήμερα μειωθεί σε σχέση με παλαιότερα έτη.
Σήμερα στις δασικές υπηρεσίες εργάζονται συνολικά 3.607 υπάλληλοι. Στην Ελλάδα υπηρετεί σε όλους τους δασικούς κλάδους λιγότερο από το 1/4 του προσωπικού που προβλέπουν τα αντίστοιχα διεθνή πρότυπα. Στην προτεινόμενη κατανομή προσωπικού ορίζεται ότι ο ελάχιστος αριθμός δασικών υπαλλήλων για την εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών αυτών είναι 3.756 άτομα, εκ των οποίων 1.779 δασοφύλακες, 926 δασολόγοι, 660 δασοπόνοι, 300 διοικητικοί, 91 υπάλληλοι άλλων ειδικοτήτων (νομικοί, βιολόγοι, τοπογράφοι, κτηνίατροι κτλ.).
Σε σχέση με τους υπηρετούντες σήμερα δασοφύλακες δεν επέρχεται καμιά αριθμητική διαφοροποίηση, ενώ προτείνεται αύξηση σε δασοπόνους (117 άτομα επιπλέον ή αύξηση 48,98%) και δασολόγους (244 επιπλέον άτομα ή αύξηση 35,78%). Ωστόσο ακόμη και με αυτή τη μικρή ενίσχυση σε αριθμό δασικού επιστημονικού προσωπικού η διαφορά προτεινόμενου προσωπικού σε σχέση με τα διεθνή πρότυπα είναι αρνητική (-58,30%) κατά μέσο όρο για τους δασικούς υπαλλήλους των τριών αυτών ειδικοτήτων. Βάσει των διεθνών προτύπων (Αυστρία, Γερμανία κτλ.), όπως σημειώνεται στο πόρισμα, ενδεικτικά ένας δασοφύλακας μπορεί να εποπτεύσει 20.000-30.000 στρέμματα - η χωρική κατανομή των δασικών υπηρεσιών στην Ελλάδα αφορά 132 εκατομμύρια στρέμματα.
Επιπλέον, την τριετία 2014-2016, όπως αναφέρεται στο πόρισμα, πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν 88 δασολόγοι, 21 δασοπόνοι και 100 δασοφύλακες. Παράλληλα προτείνεται επαναφορά του θεσμού των ιδιωτικών δασοφυλάκων, οι οποίοι προσλαμβάνονταν από τους δασοκτήμονες για τα περίπου 6.000 ιδιωτικά δάση συνολικής έκτασης 2 εκατ. στρεμμάτων.
Ανομοιογένεια και τεράστια κενά
Η υποστελέχωση και η υποχρηματοδότηση ταλανίζουν από χρόνια τον νευραλγικό τομέα της δασικής προστασίας. Και αυτό την ίδια ώρα που οι δασικές υπηρεσίες είναι επιφορτισμένες με την υλοποίηση ενός τεράστιου έργου. Πάντως, στο πόρισμα δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην απουσία ενιαίου ελέγχου της στελέχωσης των περιφερειακών δασικών υπηρεσιών σε προσωπικό όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, ειδικοτήτων και κλάδων, με αποτέλεσμα να έχουν παρουσιαστεί ανομοιογενώς ανά την επικράτεια τεράστια κενά και σε πολλές περιπτώσεις φαινόμενα υπολειτουργίας υπηρεσιών. Είχε δοθεί το βάρος της στελέχωσης στις «ανώτερες» διοικητικά υπηρεσίες (Διευθύνσεις Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών - Διευθύνσεις Δασών) και όχι στις υπηρεσίες «πρώτης γραμμής» (δασαρχεία).
Επίσης είναι ενδεικτικό ότι ακόμη και η κατανομή του προσωπικού που ήρθε από την πρώην Αγροφυλακή στη Δασική Υπηρεσία δεν έγινε σε πολλές περιπτώσεις με βάση το μέγεθος ή τη φύση της χωρικής αρμοδιότητας του φορέα υποδοχής αυτού ή το μέγεθος του εργασιακού αντικειμένου του. Αποτέλεσμα αυτής της ανορθολογικής κατανομής είναι σε αρκετές περιπτώσεις η συγκέντρωση αυτού του προσωπικού στις πρωτεύουσες των νομών.
Δασαρχεία πέντε κατηγοριών
Στο πόρισμα της Ομάδας Εργασίας, τα δασαρχεία διακρίνονται σε πέντε κατηγορίες και θα έχουν τον ίδιο αριθμό διοικητικών δομών αλλά θα διαφοροποιούνται ως προς τον αριθμό των υπαλλήλων, ο οποίος θα καθορίζεται βάσει των αρμοδιοτήτων και του όγκου δουλειάς του κάθε δασαρχείου.
Στις πρώτες τρεις κατηγορίες (Α, Β, Γ) περιλαμβάνονται τα περισσότερα δασαρχεία της χώρας, στην κατηγορία Δ περιλαμβάνονται δασαρχεία με σημαντική δασική παραγωγή, δηλαδή του Μετσόβου, της Βυτίνας, της Σπάρτης, της Λάρισας, της Καλαμπάκας, της Φουρνά, της Αλεξανδρούπολης και της Αριδαίας, και στην κατηγορία Ε κατατάσσεται μόνο το Δασαρχείο Δράμας, το οποία έχει πολύ μεγάλη παραγωγή και έσοδα. Οι δασικές υπηρεσίες προτείνεται να αξιολογούνται ανά τριετία.
Βλέπουν συρρίκνωση
Το πόρισμα και οι αντιδράσεις
Tο πόρισμα για τις δασικές υπηρεσίες -επικεφαλής της επιτροπής που το κατήρτισε ήταν ο γενικός γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής κ. Εμμανουήλ Αγγελάκας - στηρίχθηκε στην αξιοποίηση των ποιοτικών και ποσοτικών στοιχείων που δόθηκαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες, αλλά και στις απόψεις που κατέθεσαν περιβαλλοντικοί και συνδικαλιστικοί φορείς.
Ανάλογες εκθέσεις για τις δασικές υπηρεσίες έχουν εκπονηθεί κατά καιρούς (π.χ. Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής), ενώ πιο πρόσφατα εκείνη του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔΔ) δέχθηκε πυρά καθώς πρότεινε μεταξύ άλλων την κατάργηση/συγχώνευση δασαρχείων.
Πάντως, σχετικά με το πόρισμα της επιτροπής του ΥΠΕΚΑ για την αναδιοργάνωση των δασικών υπηρεσιών ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων κ. Νίκος Μπόκαρης μιλώντας στο «Βήμα» δήλωσε ότι «προσεγγίζει με τον πιο αναλυτικό τρόπο τις ιδιαιτερότητες του δασικού τομέα, αναλύει τα υπαρκτά προβλήματα σε σχέση με τις ασκούμενες αρμοδιότητες και καταλήγει σε εφαρμόσιμα συμπεράσματα αξιολογώντας με ρεαλιστικό τρόπο τις υφιστάμενες δομές αλλά και το αναγκαίο για τη λειτουργία τους προσωπικό».
Ωστόσο επιστήμονες αλλά και συνδικαλιστές της αντιπολίτευσης ασκούν ήδη κριτική για τους στόχους της αναδιάρθρωσης των δασικών υπηρεσιών. Θεωρούν ότι η αναδιοργάνωση των δομών οδηγεί ουσιαστικά σε συρρίκνωση υπηρεσιών και προσωπικού, καθώς και σε διευκόλυνση της επιχειρηματικής δράσης στα δάση και στις δασικές εκτάσεις. Μάλιστα, επιχειρηματολογούν με βάση ότι την ίδια ώρα η κυβέρνηση με δεκάδες μνημονιακές ρυθμίσεις νομιμοποιεί επεμβάσεις στα δάση στο όνομα της ανάπτυξης... Επιπλέον, θυμίζουν ότι με νομοθετικές ρυθμίσεις εδώ και καιρό αφαιρούνται αρμοδιότητες από τις δασικές υπηρεσίες και εκχωρούνται σε ιδιωτικούς φορείς.
